Σκοπός
Αντικείμενο του ερευνητικού έργου είναι η δημιουργία και πιλοτική λειτουργία ενός Παρατηρητηρίου Δασών (ΕΠαΔ), με στόχο την καταγραφή των διαθέσιμων διαχειριστικών μελετών, καθώς και τη συγκέντρωση και διαδικτυακή διάθεσή τους, όσων εξ αυτών βρίσκονται σε ψηφιακή μορφή, προς κάθε ενδιαφερόμενο Φορέα. Πρόκειται για συνεργασία μεταξύ της Γενικής Δ/νσης Ανάπτυξης, Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Δικαιούχος) και του Εργαστηρίου Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης του ΑΠΘ (Ανάδοχος), η οποία χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο.
Πρόβλημα και όραμα
Οι δασικές διαχειριστικές μελέτες αποτελούν τη βασική πηγή πληροφορίας των χαρακτηριστικών των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας μας. Τόσο ο μεσοπρόθεσμος, όσο και ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός διαχείρισης των δημοσίων, αλλά και μη δημοσίων (ιδιωτικών, μοναστηριακών, κοινοτικών) δασών, στηρίζεται στις μελέτες αυτές.
Η χώρα μας είναι μια από τις λίγες Ευρωπαϊκές χώρες που στηρίζουν την αειφορική διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων στις διαχειριστικές μελέτες. Οι μελέτες αυτές, οι οποίες συντάσσονται από τις δασικές υπηρεσίες ή τους ιδιώτες δασολόγους, από τις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα, χρησιμοποιούνται αποκλειστικά, μέχρι σήμερα, για τη διαχείριση των δασικών συμπλεγμάτων σε τοπικό επίπεδο (δασαρχείου).
Ως αποτέλεσμα, τα στοιχεία που περιέχουν οι μελέτες δεν αξιοποιούνται καθόλου σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας, περιφέρειας και χώρας. Σε αυτό συμβάλλει ουσιαστικά η έλλειψη ενός κεντρικού συστήματος φύλαξης και διαχείρισης των μελετών αυτών. Έτσι, οι κεντρικές υπηρεσίες δεν μπορούν να έχουν μια γενική εικόνα της κατάστασης των δασών, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να παράγουν γενικά στατιστικά στοιχεία, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκπλήρωση εθνικών (π.χ. αναφορά για το πρωτόκολλο του Kyoto) και διεθνών υποχρεώσεων της χώρας (π.χ. κλιματική αλλαγή – LULUCF). Επίσης, με την επικρατούσα κατάσταση, τα στοιχεία αυτά δεν είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν στη λήψη ορθολογικών αποφάσεων, σχετικών με την ανάπτυξη της υπαίθρου, τόσο σε τοπικό, όσο και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
Το πρόγραμμα ΕΠαΔ φιλοδοξεί να καλύψει το προαναφερθέν κενό με την ίδρυση ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και διακίνησης της δασικής πληροφορίας. Το όραμα της ίδρυσης και πιλοτικής λειτουργίας του ΕΠαΔ είναι να συμβάλει σημαντικά:
- στον εκσυγχρονισμό του τρόπου λειτουργίας της Δασικής Υπηρεσίας,
- στην ανάδειξη των δασικών πληροφοριών που περιέχονται στις διαχειριστικές μελέτες μέσω της διευκόλυνσης πρόσβασης σε αυτές (διάχυση μέσω διαδικτυακής εφαρμογής),
- στη διαφάνεια των διαδικασιών μέσω της ισότιμης πρόσβασης στις διαχειριστικές μελέτες όλων των εμπλεκόμενων φορέων (χωρίς την ανάμειξη φυσικών προσώπων στη διαδικασία φύλαξης και διάθεσης των μελετών),
- στο δημόσιο έλεγχο της ποιότητας των μελετών που παραδίνονται στα δασαρχεία από τους μελετητές.